Poważne awarie należy zgłaszać do centrów zarządzania kryzysowego, do których kontakty znajdują się na stronie internetowej Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.

Informacje ogólne

Zgodnie z art. 271b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r. poz. 672), Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest organem właściwym do realizacji zadań Ministra Środowiska w sprawach: przeciwdziałania poważnym awariom, transgranicznych skutków awarii przemysłowych oraz awaryjnego zanieczyszczeniom wód granicznych.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (w szczególności tytuł IV tej ustawy) implementuje przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniającej, a następnie uchylającej dyrektywę Rady 96/82/WE (Dz. Urz. UE L 197 z  24.07.2012, str. 1) oraz Konwencji w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych (Dz. U. z 2004 r. nr 129, poz. 1352). Ww. akty prawne regulują kwestie zapobiegania poważnym awariom, które mogą być następstwem określonych działań przemysłowych oraz ograniczania ich skutków dla zdrowia ludzi i środowiska.

Szczegółowy zakres zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom określa ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 686, z późn. zm.). Do ww. zadań należą:

• kontrola podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę powstania poważnej awarii;
• badanie przyczyn powstawania oraz sposobów likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska;
• prowadzenie rejestru zakładów, których działalność może być przyczyną wystąpienia poważnej awarii, w tym zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii i o dużym ryzyku wystąpienia awarii w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska;
• prowadzenie rejestru poważnych awarii.

Inspekcja Ochrony Środowiska współdziała w zwalczaniu poważnej awarii z organami właściwymi do jej prowadzenia oraz sprawuje nadzór nad usuwaniem skutków tej awarii.

Krajowe przepisy w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom regulują następujące akty prawne:

• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r. poz. 672) oraz wydane na jej podstawie akty wykonawcze:
  • rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. z 2016 r. poz.138),
  • rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie raportu o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku (Dz. U. z 2016 r. poz. 287),
  • rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze (Dz. U. 2016 r. poz. 821),
  • rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2145),
• ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 686, z późn. zm.) oraz wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 58, z późn. zm.),
• ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r. poz. 199, z późn. zm.);
• ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2016 r. poz. 353).

Występowanie zdarzeń o znamionach poważnej awarii

Pozostałe działania

• Deklaracja w sprawie porozumienia na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w przemyśle chemicznym
• Deklaracja w sprawie porozumienia na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w przemyśle naftowym i gazowym
• Nowa Dyrektywa 2012/18/UE (Seveso III)

Publikacje i wytyczne

• Zasady postępowania ratowniczego
• Zasady postępowania ratowniczego (program urządzenia mobilne)
• Instrukcja programu ERG Mobile 2016
• Zasady postępowania ratowniczego (program desktop)
• Baza danych kart charakterystyk 2
  • Instrukcja instalacji
• Zagrożenia wynikające z eksploatacji złóż ropy naftowej w szelfie Morza Bałtyckiego
• Aktualizacja metodologii określania bezpiecznych lokalizacji zakładów mogących powodować poważne awarie
• Metodologia określania bezpiecznych lokalizacji zakładów mogących powodować poważne awarie
• Standardy bezpieczeństwa i ochrony środowiska dla magazynów paliw
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://www.hse.gov.uk/comah/buncefield/fuel-storage-sites.pdf)
• Wytyczne w zakresie tworzenia wskaźników stanu bezpieczeństwa w związku z zapobieganiem, gotowością i reagowaniem na awarie chemiczne dla branży chemicznej
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://www.oecd.org)
• Wytyczne w zakresie tworzenia wskaźników stanu bezpieczeństwa w związku z zapobieganiem, gotowością i reagowaniem na awarie chemiczne dla władz publicznych oraz opinii publicznej
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://www.oecd.org)
• Przegląd map drogowych dla planowania przestrzennego w wybranych Państwach Członkowskich
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://mahb.jrc.it)
• Wytyczne w zakresie kontroli
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://mahb.jrc.it)
• Wytyczne w sprawie planowania zagospodarowania przestrzennego
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://mahb.jrc.it)
• Wytyczne przygotowania raportu o bezpieczeństwie
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://mahb.jrc.it)
• Ogólne wytyczne dot. treści informacji publicznej
  (tłumaczenie robocze, oryginalny tekst dostępny jest na stronie: http://mahb.jrc.it)
• Wskazówki dot. tworzenia planów postępowania awaryjnego dla kolejowych stacji rozrządowych
  (tłumaczenie robocze)
• Podręcznik scenariuszy do oceny ryzyka poważnych awarii
• Starzenie się niebezpiecznych instalacji
• Ład korporacyjny w bezpieczeństwie procesowym (wytyczne OECD)
• Wytyczne OECD dotyczące zmian własnościowych w zakładach niebezpiecznych
• Poważne awarie z udziałem nawozów sztucznych - biuletyn Biura Zagrożeń Poważnymi Awariami
  (tłumaczenie robocze)
• Środki na wypadek pandemii i bezpieczeństwo procesów chemicznych - biuletyn Biura Zagrożeń Poważnymi Awariami
  (tłumaczenie robocze)
• Ryzyko powstania pożarów związanych z obecnością tlenu w szpitalach leczących pacjentów z Covid-19
  (tłumaczenie robocze)
• Przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym - serwis Centralnego Instytutu Ochrony Pracy

Pytania i odpowiedzi dot. stosowania dyrektywy Seveso

Komitet Kompetentnych Władz (CCA – Committee of Competent Authorities) to gremium, w skład którego wchodzą przedstawiciele państw członkowskich i Komisji Europejskiej. Komitet został utworzony na podstawie art. 22 dyrektywy Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (zwana Dyrektywą Seveso II).

Podczas jego posiedzeń omawiane są sprawy związane z realizacją obowiązków dyrektywy oraz przekazywane wytyczne praktycznego jej stosowania. W ramach działań Komitetu przedstawiciele władz kompetentnych poszczególnych krajów mają możliwość m.in. zadawania pytań w zakresie interpretacji zapisów dyrektywy. Uzgodnione na zadane pytania odpowiedzi są publikowane do ewentualnego wykorzystania.

• Pytania i odpowiedzi

Zakłady stwarzające zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej

• Wykaz zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wg stanu na 31.12.2017
• Wykaz zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wg stanu na 31.12.2018
• Wykaz zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wg stanu na 31.12.2019
• Wykaz zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wg stanu na 31.12.2020
• Wykaz zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wg stanu na 31.12.2021