Emisja hałasu do środowiska

Ochrona środowiska przed hałasem, zgodnie z art. 112 ustawy - Prawo ochrony środowiska¹ (Poś), polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie, a w przypadku gdy nie jest on dotrzymany, na zmniejszaniu poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego.

Zadania w tym zakresie Inspekcja Ochrony Środowiska (IOŚ) realizuje w trybie przepisów ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska² przeprowadzając:

- kontrole w terenie podmiotów korzystających ze środowiska, których działalność powoduje emisję hałasu do środowiska, podczas których w uzasadnionych przypadkach, wykonywane są pomiary emisji hałasu,

- kontrole dokumentacyjne, polegające na analizie sprawozdań z pomiarów wykonanych przez podmioty obowiązane do ich przekazywania wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska, na podstawie art. 149 ust. 1 Poś.

Kontrole prowadzone w terenie, mają charakter planowy oraz pozaplanowy. Kontrole planowe wynikają z rocznego planu działalności kontrolnej IOŚ, natomiast kontrole pozaplanowe wykonywane są: w związku z rozpatrywaniem wniosków organów administracji publicznej lub podmiotów, a także jako kontrole interwencyjne w związku z rozpatrywaniem skarg i interwencji dotyczących zanieczyszczenia środowiska lub podejrzenia wystąpienia takiego zanieczyszczenia, wystąpienia poważnych awarii lub w celu przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia. Kontrolę przedsiębiorców wykonuje się na zasadach określonych w rozdziale 5 ustawy - Prawo przedsiębiorców³. Do kontroli pozaplanowych przedsiębiorców nie stosuje się przepisów art. 47, art. 48, art. 50, art. 51, art. 54, art. 55 i art. 58 ustawy Prawo przedsiębiorców.

W uzasadnionych przypadkach podczas kontroli w terenie, mogą być prowadzone pomiary hałasu, zgodnie z metodyką referencyjną określoną w załączniku nr 7 lub 8 do rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji. Badania te przeprowadzane są przez Centralne Laboratorium Badawcze (CLB) funkcjonujące w strukturze Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, na zlecenie wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

IOŚ nie prowadzi kontroli interwencyjnych dotyczących uciążliwości akustycznej zakładów i instalacji, które nie posiadają decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu lub pozwolenia zintegrowanego, gdyż pomiary hałasu wykonane w ramach takich kontroli, nie mogą być podstawą do stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku określonego rozporządzeniem Ministra Środowiska⁴ i wydania przez właściwy organ ochrony środowiska decyzji, o której mowa w art. 115a Poś.

W przypadku kontroli dokumentacyjnych w zakresie emisji hałasu, dokumentami podlegającymi kontroli są wyniki pomiarów przekładanych przez prowadzących instalację oraz przez użytkowników urządzeń. Inspektorzy przeprowadzający ww. kontrole sprawdzają przede wszystkim, czy dotrzymywane są dopuszczalne wielkości emisji określone w decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu albo w pozwoleniu zintegrowanym, czy pomiary zostały wykonane w miejscu i zakresie określonym w przepisach prawa, czy wyniki nie nasuwają zastrzeżeń oraz czy pomiary zostały wykonane przez akredytowane laboratorium, zgodnie z metodyką referencyjną. W przypadku stwierdzenia naruszeń i podjęcia decyzji o przeprowadzeniu kontroli w terenie, wynik analizy dokumentacji traktowany jest jako przygotowanie do kontroli.

Obowiązek wykonywania okresowych pomiarów hałasu w środowisku - kiedy występuje?

Podmiotami zobowiązanymi do przeprowadzania okresowych pomiarów wielkości emisji są, zgodnie z art. 147 ust. 1 Poś, prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia. Pojęcia te zostały zdefiniowane w art. 3 pkt 31 Poś, zgodnie z którym prowadzącym instalację jest podmiot uprawniony na podstawie określonego tytułu prawnego do władania instalacją w celu jej eksploatacji zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska, na zasadach wskazanych w ustawie Poś. Zgodnie z art. 3 pkt 42a Poś, ustawodawca jako użytkownika urządzenia określił podmiot uprawniony na podstawie określonego tytułu prawnego do władania urządzeniem w celu jego eksploatacji zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska, na zasadach wskazanych w ww. ustawie. Przypadki, dla których pomiary są wymagane z mocy prawa, określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji⁵ (rozporządzenie MKŚ), które również określa częstotliwość tych pomiarów, oraz sposób ewidencjonowania okresowych wyników pomiarów.

Zgodnie z powyższym rozporządzeniem okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (LAeq D i LAeq N), prowadzi się dla:

- zakładu, na którego terenie są eksploatowane instalacje lub urządzenia emitujące hałas, dla którego została wydana decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu,

- instalacji, dla której zostało wydane pozwolenie zintegrowane.

Okresowe pomiary hałasu w środowisku, w tym hałasu impulsowego, prowadzi się raz na dwa lata, licząc od daty, w której decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu lub pozwolenie zintegrowane stały się ostateczne, z uwzględnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu. W przypadku źródeł hałasu pracujących sezonowo pomiary hałasu przeprowadza się w tym okresie.

Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w środowisku pochodzącego z instalacji lub urządzeń, z wyjątkiem hałasu impulsowego, zawarta jest w załączniku nr 7 do rozporządzenia MKŚ. Natomiast metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu impulsowego w środowisku, pochodzącego z instalacji lub urządzeń, zawarta jest w załączniku nr 8 do tegoż rozporządzenia.

Wyniki okresowych pomiarów hałasu powinny być ewidencjonowane na nośnikach cyfrowych lub w formie pisemnej.

Sposób prezentacji i termin przedkładania wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska, wyników okresowych pomiarów hałasu

Termin i sposób prezentacji wyników okresowych pomiarów hałasu, określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych zbieranych w wyniku monitorowania procesów technologicznych oraz terminów i sposobów prezentacji.⁶

Układ przekazywanych wyników okresowych pomiarów hałasu w środowisku pochodzącego z instalacji lub urządzeń, z wyjątkiem hałasu impulsowego, jest określony w załączniku nr 2 do powyższego rozporządzenia. Natomiast układ przekazywanych wyników okresowych pomiarów hałasu impulsowego w środowisku pochodzącego z instalacji lub urządzeń jest określony w załączniku nr 3.

Wyniki okresowych pomiarów hałasu przedkłada się wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w formie pisemnej, przy czym jeżeli istnieją możliwości techniczne i ekonomiczne, wyniki tych pomiarów można przedkładać również w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem publicznych sieci telekomunikacyjnych. Wyniki tych pomiarów przedkłada się w ciągu 30 dni od dnia zakończenia pomiarów.

Uprawnienia do prowadzenia pomiarów (art. 147a Poś)

Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani zapewnić wykonanie okresowych pomiarów hałasu przez: 1) akredytowane laboratorium w rozumieniu ustawy o systemie oceny zgodności⁷ lub 2) certyfikowane jednostki badawcze, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach⁸ - w zakresie badań, do których wykonywania są obowiązani.

Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia, posiadający certyfikat systemu zarządzania jakością, mogą wykonywać pomiary wielkości emisji hałasu, do których wykonania są obowiązani, we własnym laboratorium, pod warunkiem że laboratorium to jest również objęte systemem zarządzania jakością.

¹Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2021 r. poz. 1973)

²Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2021 r. poz. 1070)

³Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162)

⁴Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112)

⁵Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 września 2021 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz. U. poz. 1710)

⁶Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 15 grudnia 2020 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych zbieranych w wyniku monitorowania procesów technologicznych oraz terminów i sposobów prezentacji (Dz. U. poz. 2405 z późn. zm.)

⁷Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2021 r. poz. 1344)

⁸Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. z 2020 r. poz. 2289)