Raporty o stanie środowiska

Raporty o stanie środowiska w Polsce

Zgodnie z art. 25 b ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 686, z późn. zm.) Główny Inspektor Ochrony Środowiska opracowuje, nie rzadziej niż raz na 4 lata, raport o stanie środowiska w Polsce.

Raporty o stanie środowiska opracowywane przez GIOŚ zawierają ocenę komponentów środowiska i oddziaływań objętych wieloletnim programem monitoringu środowiska, a analiza zagadnień prezentowana jest w układzie przyczynowo-skutkowym. Podstawę do prezentacji stanu środowiska stanowią zweryfikowane dane i informacje uzyskane w ramach realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska wykonywanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Informacje o stanie środowiska prezentowane są coraz szerzej w powiązaniu z warunkującymi je procesami społeczno-gospodarczymi.

Raporty o stanie środowiska przedstawiają zagregowaną informację o środowisku w czytelny i przystępny sposób. Bazują na dostępnych wynikach programów monitoringowych oraz ocenach opracowywanych dla poszczególnych komponentów, stanowiąc ich dopełnienie.

Raporty o stanie środowiska w województwach

Raporty o stanie środowiska w województwach są cennym źródłem regionalnej informacji o środowisku. Do końca 2018 roku opracowywanie i publikacja raportów o stanie środowiska w województwie były zadaniem wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska, a zakres i częstotliwość ich opracowywania określane były w wojewódzkich programach monitoringu środowiska.

Zmiany organizacyjne wprowadzone ustawą z dnia 20 lipca 2018 roku o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1479) spowodowały, że zadania Państwowego Monitoringu Środowiska, w tym zadania związane z informowaniem o stanie środowiska na poziomie regionalnym, realizowane do końca 2018 roku przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska zostały przeniesione do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

W 2020 roku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska opracował 16 wojewódzkich raportów o stanie środowiska za lata 2016-2018 według ujednoliconego zestawu wskaźników. Raporty są dostępne do pobrania poniżej.

Krajowe raporty mozaikowe

Krajowe raporty mozaikowe są wspólnym projektem Głównego Inspektoratu i wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Prezentują one mozaikę regionów, ekosystemów, a także problemów środowiskowych w województwach i doświadczeń w rozwiązywaniu tych problemów, z zastosowaniem jednakowego podejścia do oceny w każdym z województw. Do oceny problemów środowiskowych wykorzystano jednakowy zestaw wskaźników w każdym województwie, a problemy przedstawione są z wykorzystaniem modelu P-S-R (Presja-Stan-Reakcja). Dla każdego obszaru tematycznego przedstawiono konkretne studia przypadków i dobre praktyki działań naprawczych i zapobiegawczych stosowane w poszczególnych województwach.

Rozdziały wojewódzkie raportów były opracowywane przez każdy wojewódzki inspektorat ochrony środowiska, a założenia wraz z zestawem wskaźników zostały wypracowane w GIOŚ w konsultacji z WIOŚ.

Dotychczas opracowano 3 edycje raportu mozaikowego:

raport obejmujący lata 2004-2012:
raport obejmujący lata 2000-2007 (publikacja książkowa w 2010 r. w ramach Biblioteki Monitoringu Środowiska)
raport obejmujący lata 2000-2006

Udział w raportach Europejskiej Agencji Środowiska

Środowisko Europy 2015. Stan i Prognozy

Raport o stanie środowiska Europy i prognozach jego zmian – SOER 2015 (The European Environment – State and Outlook 2015) jest przygotowywany przez Europejską Agencję Środowiska co 5 lat. Raport SOER 2015 jest zintegrowaną oceną stanu środowiska Europy i zachodzących w nim zmian, przedstawioną w ujęciu globalnym, regionalnym oraz krajowym i jako serwis internetowy dostępny jest tutaj. Synteza tego raportu dostępna jest również w języku polskim.

Częścią SOER 2015 są opracowania podsumowujące raporty o stanie środowiska w 39 państwach Europy. Wkład krajowy dla Polski został przygotowany w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska w oparciu o raport pt. „Stan środowiska w Polsce. Raport 2014” opracowany w GIOŚ.

Opracowania metodyczne

W 2016 r. na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska została wykonana „Ekspertyza ws. możliwości rozszerzenia zakresu raportów o stanie środowiska opracowywanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska o informacje prognostyczne”. Praca została sfinansowana ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę w ramach porozumienia 10/R-DUN/2016 zawartego pomiędzy Głównym Inspektoratem a Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Ekspertyza zawiera przegląd prac dotyczących włączania informacji prognostycznych do raportów o stanie środowiska prowadzonych w wybranych państwach i wybranych organizacjach międzynarodowych, przegląd prac realizowanych w Polsce, opis narzędzi i metod typu forsight, wskazanie najbardziej odpowiednich narzędzi i metod możliwych do zastosowania w GIOŚ oraz instrukcję do organizacji procesu krok po kroku.

Ekspertyza nt. możliwości rozszerzenia zakresu raportów o stanie środowiska opracowywanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska o informacje prognostyczne dotyczące zmian stanu środowiska