Europejska Agencja Środowiska przeanalizowała jakie rozwiązania przyjęły państwa członkowskie EEA i współpracujące, by zmierzyć się z wyzwaniem efektywnego gospodarowania zasobami.

Efektywne gospodarowanie zasobami materiałowymi to temat ważny i dla ekonomii i dla środowiska. Zasoby materiałowe, jak rudy metali, surowce niemetaliczne, paliwa kopalne, biomasa wchodzą do obiegu ekonomicznego i napędzają gospodarkę. Jednocześnie ich pozyskiwanie i przetwarzanie w całym cyklu życia ma wpływ na środowisko i tym samym na ludzi.

Zagadnienie efektywnego gospodarowania zasobami od lat jest obecne w agendzie unijnej. Plan działań na rzecz zasobooszczędnej Europy z 2011 r. zakładał rozdzielenie (decoupling) rozwoju gospodarczego od wykorzystania zasobów. Przyjęty w 2015 r. Pakiet dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym idzie dalej i uznaje za niezbędne porzucenie linearnego modelu gospodarki na rzecz gospodarki „bez strat” co wiąże się z fundamentalną zmianą systemów produkcji i konsumpcji.

Europejska Agencja Środowiska (EEA) postanowiła zbadać jakie rozwiązania przyjęły państwa członkowskie EEA i współpracujące, by zmierzyć się z tym wyzwaniem. Na podstawie kwestionariuszy wypełnionych przez 32 kraje powstał raport „More from less – material resource efficiency in Europe”. Trzon raportu to analiza podobieństw i różnic między inicjatywami krajowymi na rzecz efektywnego gospodarowania zasobami. Autorzy dokonali przeglądu m.in. pod kątem zakresu przyjętych strategii, głównych motywów przyjęcia i prowadzenia polityki, ustanawiania priorytetowych zasobów, gałęzi gospodarki i kategorii konsumpcji, instrumentów, celów i wskaźników oraz rozwiązań instytucjonalnych.

Wyniki raportu pokazują, że czynniki ekonomiczne, aspekty środowiskowe oraz wymagania legislacyjne to główne przesłanki skłaniające państwa do podjęcia działań na rzecz efektywnego gospodarowania zasobami. Większość krajów nie ma oddzielnej strategii dedykowanej zasobom i łączy te kwestie z innymi strategiami i dokumentami programowymi poświęconymi m.in. odpadom, energii, rozwojowi czy też środowisku. 28 krajów spośród 32 wskazało politykę gospodarowania odpadami i recyklingu jako fundament realizacji działań w zakresie efektywnego gospodarowania zasobami.

Według autorów raportu Europa może pochwalić się pewnymi sukcesami w zakresie efektywnego gospodarowania zasobami materiałowymi. Dane za okres 2000–2014 wskazują na wzrost produktywności materiałowej, przy czym nastąpił on głównie w latach 2007–2014. O tej tendencji zdecydowały spadki w sektorze budownictwa wskutek kryzysu gospodarczego począwszy od przełomu lat 2007/2008. Spowodowało to zmniejszenie zużycia materiałów w tym sektorze, a jednocześnie w dość ograniczony sposób wpłynęło na PKB.

Publikacji towarzyszą profile 32 państw przygotowane we współpracy z krajowymi struktrami sieci EIONET. Profil dla Polski został opracowany na podstawie informacji przygotowanych przez ekspertów z Ministerstwa Gospodarki (obecnie Ministerstwo Rozwoju i Ministerstwo Energii), Ministerstwa Środowiska, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju (obecnie Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa) oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Koordynacja wkładu krajowego została zrealizowana przez Krajowy Punkt Kontaktowy ds. współpracy z EEA w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska. W profilu zebrane są informacje na temat polskich uwarunkowań strategicznych i instytucjonalnych gospodarowania zasobami.