W 2003 roku Amerykańska Fundacja na rzecz Czystej Wody (America's Clean Water Foundation) zainicjowała powstanie międzynarodowego programu, mającego na celu zwiększenie społecznej wrażliwości na jakość wód oraz wzmożenie zaangażowania lokalnych społeczności na całym świecie w ochronę wód, poprzez zachęcanie do wykonywania prostych regularnych badań jakości wód rzek, jezior lub stawów leżących w najbliższej okolicy zamieszkania osób chcących wykonywać taki "monitoring".
Początkowo dzień ten obchodzono 18 października, by upamiętnić rocznicę wejścia w życie amerykańskiej ustawy o czystych wodach (US Clean Water Act). Obecnie, na całym świecie Światowy Dzień Monitoringu Wód obchodzony jest 18 września każdego roku.
Inspekcja Ochrony Środowiska prowadzi regularny monitoring jakości wód od początku jej powstania. Badania i ocena jakości wód powierzchniowych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wynika z art. 349 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2018 r. poz. 2268, z późn. zm).
Celem wykonywania badań jest dostarczenie wiedzy o stanie wód, koniecznej do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniem.
Oprócz podstawowych badań wód takich jak pH czy temperatura, Inspekcja Ochrony Środowiska pobiera i bada próbki wód powierzchniowych na obecność między innymi substancji biogennych, pestycydów czy metali ciężkich. Dokonuje się również oznaczeń organizmów występujących w wodach i obserwacji hydromorfologicznych. W 2016 roku zapoczątkowano badania organizmów wodnych (ryb, skorupiaków i mięczaków) na obecność substancji priorytetowych ulegających bioakumulacji. W monitoringu wód podziemnych dokonuje się oceny stanu chemicznego jak również oceny stanu ilościowego tych wód. Badania te na zlecenie GIOŚ wykonuje państwowa służba hydrogeologiczna. Na zlecenie GIOŚ realizowany jest również monitoring wód otwartego morza Bałtyku.
By dostarczyć rzetelnych informacji na temat stanu wód w Polsce, specjaliści z Inspekcji Ochrony Środowiska biorą udział w szkoleniach, badaniach porównawczych, spotkaniach ze służbami ochrony środowiska z innych krajów w celu wymiany informacji i doświadczeń. Laboratoria GIOŚ są wyposażane w nowoczesną infrastrukturę badawczą, by móc sprostać nowym wyzwaniom w dostarczeniu rzetelnej wiedzy na temat stanu wód w Polsce.
Zachęcamy do zapoznania się z najnowszą oceną stanu jakości wód powierzchniowych wykonaną na podstawie danych z lat 2014-2019 dostępną tutaj. Z raportu wynika że 91,6 % rzek, 88% jezior oraz 100 % wód przejściowych i przybrzeżnych Bałtyku jest w stanie złym.
Raport znajduje się TU
