Stacje tła regionalnego pełnią bardzo ważną rolę w systemie oceny i zarządzania jakością powietrza, można bowiem prowadzić na nich pomiary stężeń zanieczyszczeń w miejscach znacznie oddalonych od źródeł emisji, a tym samym badać wpływ systemowych działań w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza (np. redukcji emisji z dużych źródeł energetycznego spalania) na jakość powietrza.
Na stacjach tła regionalnego prowadzone są pomiary całego spektrum zanieczyszczeń powietrza, w tym badania składu pyłu PM10 pod kątem zawartości metali ciężkich i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, badania składu pyłu PM2,5 pod kątem zawartych w nim kationów (Na+, K+, Ca2+, Mg2+, NH4+) i anionów (SO42-, NO3-, Cl-) oraz węgla elementarnego i organicznego oraz badania rtęci całkowitej w stanie gazowym.
W dniach 19-20 kwietnia b.r. w Jasieńcu (gmina Kruklanki w województwie warmińsko-mazurskim) odbyło się coroczne spotkanie Inspekcji Ochrony Środowiska poświęcone badaniom jakości powietrza na stacjach tła regionalnego w Polsce. Tegoroczne spotkanie było połączone z wizytą na stacji tła regionalnego położonej na skraju Puszczy Boreckiej. Jest to stacja Instytutu Ochrony Środowiska - Państwowego Instytutu Badawczego, od 1993 roku funkcjonująca w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ).
Stacja "Puszcza Borecka" jest jedną z kilku polskich stacji należących do międzynarodowej sieci badawczej EMEP, pracującej na rzecz Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości.
Zadania PMŚ realizowane na stacji "Puszcza Borecka" są koordynowane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska i finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). W latach 2014-2015 m.in. dzięki środkom z NFOŚiGW stacja została gruntownie zmodernizowana i wyposażona w nowoczesną aparaturę pomiarową.
Obecnie na stacji tej w ramach PMŚ prowadzone są pomiary:
- pyłu zawieszonego PM10 i zawartych w nim metali ciężkich (arsenu, kadmu, niklu, ołowiu, miedzi, chromu i cynku) i WWA (benzo(a)pirenu, benzo(a)antracenu, benzo(b)fluorantenu, benzo(j)fluorantenu, benzo(k)fluorantenu, indeno(1,2,3-cd)pirenu, dibenzo(a,h)antracenu),
- pyłu zawieszonego PM2,5 i zawartych w nim anionów (SO42-, NO3-, Cl-), kationów (Na+, K+, Ca2+, Mg2+, NH4+) oraz węgla organicznego i elementarnego,
- zanieczyszczeń gazowych: SO2, NOx, NO, NO2, O3, Hg, CO2,
- aerozoli: SO42- i sum zanieczyszczeń gazowych i aerozoli: HNO3+NO3- i NH3+NH4+,
- składu chemicznego opadów atmosferycznych (SO42-, NO3-, Cl-, NH4+, Na+, K+, Ca2+, Mg2+) oraz pH i przewodności opadów,
- depozycji całkowitej metali ciężkich i WWA,
- parametrów meteorologicznych
Na stacji realizowany jest również program Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, który ujmuje dużą liczbę elementów środowiska przyrodniczego, pozwala określić zależności między nimi i na tej podstawie ocenić zagrożenia i tendencje rozwoju środowiska.
Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego (ZMŚP) funkcjonuje w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a jego zadaniem w odróżnieniu od monitoringów specjalistycznych jest prowadzenie obserwacji możliwie jak największej liczby elementów środowiska przyrodniczego, w oparciu o planowe, zorganizowane badania stacjonarne. Celem ZMŚP jest dostarczenie danych do określania aktualnego stanu środowiska oraz w oparciu o wieloletnie cykle obserwacyjne, przedstawienie krótko i długookresowych przemian środowiska w warunkach zmian klimatu i narastającej antropopresji. Uzyskane wyniki z prowadzonych obserwacji stanowią podstawę do sporządzenia prognoz krótko i długoterminowych rozwoju środowiska przyrodniczego oraz przedstawienia kierunków zagrożeń i sposobów ich przeciwdziałania.
