Podstawowym zadaniem Departamentu Inspekcji jest realizacja zadań w zakresie:

• koordynacji i nadzoru w imieniu Głównego Inspektora nad działalnością kontrolną wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, z zastrzeżeniem §10;
• przeciwdziałania przestępstwom i wykroczeniom przeciwko środowisku, z zastrzeżeniem §10;
• kontroli przestrzegania przepisów ochrony środowiska, z zastrzeżeniem §10;
• przeciwdziałania poważnym awariom oraz prowadzenia nadzoru nad usuwaniem ich skutków i przywracaniem środowiska do stanu właściwego;
• planowania, przygotowywania i przeprowadzania, we współpracy z organami ścigania i innymi organami kontroli, kontroli podmiotów korzystających ze środowiska, z zastrzeżeniem §10;
• prowadzenie postępowań administracyjnych i sądowo-administracyjnych w zakresie właściwości Departamentu.