|
3.
|
Wpływ warunków pogodowych na zdrowotność drzewostanów
Jadwiga Małachowska
W 2015 r. średnia suma opadów w kraju w
okresie od 1 marca do 31 lipca, wyliczona na
podstawie wyników z 22 stacji synoptycznych
IMGW wynosiła 239 mm, co stanowi 85%
wieloletniej normy (w 2014 r. wartości te
wynosiły odpowiednio: 339 mm i 117% normy)
(Biuletyny IMGW z lat 2011-2015). W układzie
krain przyrodniczo-leśnych i RDLP: wielkość
opadów (wyrażona w procentach normy)
pozostawała na poziomie sprzed roku (± 4%) w
Krainie Bałtyckiej i Mazursko-Podlaskiej,
oraz w RDLP Białystok i Olsztyn. Nieco
więcej opadów zanotowano jedynie w RDLP
Szczecinek. W pozostałych krainach i RDLP
wielkość opadów była znacznie niższa niż rok
wcześniej.
W pięcioleciu 2011-2015 analizowany okres
marzec-lipiec był najmniej obfity w opady w
2015 r. (średnio w kraju: 85% normy opadów =
239 mm), dość sucho było również w 2012 r.
(93% normy opadów = 288 mm), natomiast
najbardziej mokro, jednak nie nadmiernie,
było w latach 2013-2014 (115% i 117% normy
opadów = 336 mm i 339 mm). W większości
krain i RDLP obfitość opadów w całym
pięcioleciu była zadowalająca. Lokalnie
pojawiały się większe niedobory opadów (do
75% normy): w 2012 r. w Krainach Śląskiej i
Karpackiej oraz w RDLP Katowice; w 2015 r. –
w Krainach Śląskiej i Sudeckiej oraz w RDLP
Wrocław, Łódź i Katowice.
 |
|
Rys. 9
.
Uszkodzenie drzew (gatunki razem,
iglaste i liściaste) oraz suma
opadów [% normy] od 1 marca do 31
lipca w latach 2011-2015 w krainach
przyrodniczo-leśnych (Biuletyny IMGW
z lat 2011-2015) |
Porównano wielkości opadów deszczu oraz
średnie wartości temperatur w kolejnych
miesiącach sezonu wegetacyjnego (od marca do
września) 2015 r. w krainach
przyrodniczo-leśnych.
W 2015 r. pojawiał się w poszczególnych
krainach okresowy niedobór lub nadmiar wody
deszczowej. Duży niedobór opadów (spadło do
50% wieloletniej normy) wystąpił w kwietniu
w Krainie Śląskiej, w maju – w Krainie
Wielkopolsko-Pomorskiej, w czerwcu – w
Krainach: Mazursko-Podlaskiej,
Mazowiecko-Podlaskiej i Małopolskiej, w
lipcu – w Krainach: Sudeckiej i Karpackiej.
W sierpniu – deficyt opadów deszczu wystąpił
we wszystkie krainach, we wrześniu – w
Krainach: Śląskiej i Sudeckiej. Obfite
opady, od 121% do 164% normy, spadły w
marcu, maju i wrześniu – w Krainie
Mazursko-Podlaskiej, we wrześniu – w Krainie
Mazowiecko-Podlaskiej, w marcu i maju – w
Krainie Małopolskiej oraz w marcu i we
wrześniu w Krainie Karpackiej.
W większości krain okresy niedoboru opadów
przeplatały się z okresami, kiedy opady były
zadowalające lub nawet mocno obfite, co
oznacza, że nie było okresów przedłużającej
się suszy, która spowodowałaby pogorszenie
stanu koron drzew. Obserwowany w 2015 r.
niewielki wzrost uszkodzenia drzew
odnotowany w krainach:
Wielkopolsko-Pomorskiej, Śląskiej i
Sudeckiej znajduje swoje
wytłumaczenie w przedłużającym się
niedoborze opadów atmosferycznych w tych
krainach (trwającym od 2 do 4 miesięcy).
Temperatura powietrza poszczególnych
miesięcy była zróżnicowana w zależności od
regionu. Relatywnie wysokie temperatury
powietrza w ciągu całego omawianego okresu
notowano w Krainie Śląskiej. Od czerwca do
września wyższe, niż w innych regionach,
temperatury utrzymywały się w Krainie
Małopolskiej, w marcu i sierpniu – w Krainie
Wielkopolsko-Pomorskiej, w marcu – w Krainie
Bałtyckiej. W czerwcu i sierpniu szczególnie
gorąco było w Krainie Mazowieckiej.
Relatywnie chłodniej było w Krainie
Bałtyckiej – w maju i czerwcu, w Krainie
Mazursko-Podlaskiej – w kwietniu, maju i
lipcu, w Krainie Sudeckiej – w kwietniu,
maju, czerwcu i we wrześniu oraz w Krainie
Karpackiej – w marcu, czerwcu, lipcu i we
wrześniu.
Warunki pogodowe w pięcioleciu 2011-2015
miały wpływ na kondycję drzew leśnych. W
2012 r. nieco niższy poziom opadów, w
porównaniu z 2011 r., nie spowodował
pogorszenia się kondycji drzew, z wyjątkiem
Krainy Śląskiej ( uszkodzenie drzew
wzrosło). W 2013 r. wzrostowi ilości opadów
towarzyszyła dość znaczna poprawa kondycji
drzew. W 2014 r., zadowalającym pod względem
opadów, kondycja drzew nie uległa wyraźnym
zmianom. W 2015 roku w trzech krainach
(Wielkopolsko-Pomorskiej, Śląskiej i
Sudeckiej) przedłużający się niedobór opadów
atmosferycznych trwający od 2 do 4 miesięcy
w okresie od kwietnia do lipca, spowodował
niewielki wzrost uszkodzenia drzew.
Krytyczny niedobór wody deszczowej
zanotowany we wszystkich krainach
przyrodniczo-leśnych pojawił się dopiero w
sierpniu, co nie miało wpływu na omawiany w
tym opracowaniu poziom defoliacji koron
drzew, gdyż na większości powierzchni
obserwacje zakończono z końcem lipca.
Średnia suma opadów deszczu w okresie od 1
marca do 31 lipca 2015 r. w kraju wynosiła
239 mm, co stanowi 85% wieloletniej normy. W
większości krain okresy niedoboru opadów
przeplatały się z okresami, kiedy opady były
zadowalające lub obfite. Obserwowany
niewielki wzrost uszkodzenia drzew w
krainach: Wielkopolsko-Pomorskiej, Śląskiej
i Sudeckiej znajduje swoje wytłumaczenie w
przedłużającym się niedoborze opadów w tych
krainach (trwającym od 2 do 4 miesięcy). W
pięcioleciu 2011-2015 okres marzec-lipiec
był najmniej obfity w opady w 2015 r.
(średnio w kraju: 85% normy opadów = 239
mm), dość sucho było również w 2012 r. (93%
normy opadów = 288 mm), natomiast
najbardziej mokro, jednak nie nadmiernie,
było w latach 2013-2014 (115% i 117% normy
opadów = 336 mm i 339 mm).
|
