Informacja dotycząca występowania
nadzwyczajnych zagrożeń środowiska w IV kwartale 1998 r.
Warszawa, styczeń 1999 r.
Analiza zdarzeń mogących
spowodować nadzwyczajne zagrożenie srodowiska w IV kw. 1998 r.
W IV kw. 1998 r. Państwowa
Inspekcja Ochrony Środowiska otrzymała informacje o 29 zdarzeniach mogących
spowodować nadzwyczajne zagrożenie środowiska. Ilość zdarzeń w tym okresie
była znacznie niższa od średniej kwartalnej ilości za lata 1993-97 wynoszącej
52 zdarzenia. Na rys. 1 przedstawione zostały ilości zdarzeń w poszczególnych
kwartałach lat 1993-1998.
Ilość zdarzeń w poszczególnych miesiącach IV kwartału 1998 r. przedstawiała się następująco:
• październik | - 13 zdarzeń (44,8 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r. i 6,8 % wszystkich zdarzeń w skali 1998 r.); |
• listopad | - 9 zdarzeń (31,0 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r. i 4,7 % w skali 1998 r.); |
• grudzień | - 7 zdarzeń (24,2 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r. i 3,7 % w skali 1998 r.). |
Rejestr zdarzeń mających miejsce w omawianym kwartale zawarty jest w załączniku nr 1 (numeracja zdarzeń w załączniku jest kontynuacją numeracji w rejestrze nadzwyczajnych zagrożeń środowiska dla I, II i III kwartału 1998 r.).
Na rys. 2 graficznie przedstawiono
ilości zdarzeń, jakie miały miejsca w poszczególnych
miesiącach 1998 r.
Porównując wartości podane na rysunku 2 można stwierdzić, że:
Wynika z niego, że w miesiącu grudniu 1998 r. miało miejsce najmniej zdarzeń w porównaniu do innych miesięcy czwartych kwartałów w latach 1993 - 1998.
Zdarzenia zgłoszone w okresie IV kwartału 1998 r zarejestrowane były na terenie 19 województw. Ich rozmieszczenie przedstawiało się następująco:
|
- po 3 zdarzenia; |
|
- po 2 zdarzenia; |
|
- po 1 zdarzeniu; |
Na terenie 30 województw w IV kwartale 1998 r. brak było zdarzeń o charakterze nzś.
Zdarzenia zarejestrowane w IV kwartale 1998 r. stanowią 15,2 % zdarzeń zarejestrowanych w 1998 r. Łącznie w okresie 1998 r. na terenie 44 województw wystąpiło 191 zdarzeń, z tego na terenie województw:
|
- 19 zdarzeń; |
|
- 13 zdarzeń; |
|
- 12 zdarzeń; |
|
- 9 zdarzeń; |
|
- po 7 zdarzeń; |
|
- po 6 zdarzeń; |
|
- po 5 zdarzeń; |
|
- po 4 zdarzenia; |
|
- po 3 zdarzenia; |
|
- po 2 zdarzenia; |
|
- po 1 zdarzeniu; |
|
- brak zdarzeń. |
Z powyższego zestawienia wynika, że w skali 1998 r. zdecydowanie najwięcej zdarzeń miało miejsce na terenie województwa warszawskiego.
Ze względu na miejsce powstania zdarzeń ilość ich w IV kwartale 1998 r. była następująca:
|
- 17 zdarzeń (58,6 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale); |
|
- 11 zdarzeń (37,9 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale); |
|
- 1 zdarzenie (3,5 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale). |
Bardziej obrazowo strukturę
miejsc zdarzeń przedstawia rys. 4.
Wynika z niego, że w IV kwartale 1998 r. najwięcej zdarzeń miało miejsce w transporcie. Było ich 17 (58,6 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale 1998 r.), w tym w:
|
- 13 zdarzeń (44,8 % w skali IV kwartału); |
|
- 3 zdarzenia (10,4 % w skali IV kwartału); |
|
- 1 zdarzenie (3,4 % w skali IV kwartału); |
Strukturę tych zdarzeń, w
grupie zdarzeń mających miejsce w transporcie, przedstawia rys.
5.
Analogiczna sytuacja występowała
w skali całego 1998 r., co wynika z rys. 6.
W IV kw. 1998 r. w transporcie rurociągowym ropy naftowej i produktów ropopochodnych (paliwa płynne takie jak benzyny silnikowe i oleje napędowe), w którym skutki wycieków bywają najpoważniejsze, brak było zdarzeń o charakterze nadzwyczajnych zagrożeń środowiska.
W skali 1998 r. struktura zdarzeń, ze względu na miejsce powstania, przedstawiała się następująco:
|
- 95 zdarzeń (49,8 % wszystkich zdarzeń w 1998 r.); |
|
- 69 zdarzeń (36,1 % wszystkich zdarzeń w 1998 r.); |
|
- 27 zdarzeń (14,1 % wszystkich zdarzeń w 1998 r.). |
Strukturę zdarzeń w tym okresie
przedstawiono na rys 7.
Z powyższego rysunku wynika, że analogicznie jak we wszystkich kwartałach 1998 r., w okresie całego 1998 r. najwięcej zdarzeń występowało w transporcie.
W IV kw. 1998 r. 11 zdarzeń miało miejsce na terenie zakładów, w tym na terenie:
|
- 8 zdarzeń (27,6 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale); |
|
- 3 zdarzenia (10,3 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale). |
Na terenie zakładów handlowych nie zarejestrowano zdarzeń stwarzających nadzwyczajne zagrożenie środowiska.
Strukturę tych zdarzeń, w
grupie przypadków mających miejsce na terenie zakładów, przedstawia rys.
8.
Wynika z niego, że zdecydowana większość zdarzeń w zakładach ma miejsce w zakładach przemysłowych. Jest to oczywiste, gdyż tam najczęściej znajdują się materiały niebezpieczne i to niejednokrotnie w znacznych ilościach
Uwzględniając jako kryterium
w poszczególnych zdarzeniach klasyfikację materiałów niebezpiecznych, stosowaną
w przepisach dotyczących przewozu materiałów niebezpiecznych,
ilość zdarzeń w poszczególnych klasach w IV kwartale 1998 r. przedstawia
się następująco:
|
- 1 zdarzenie (3,4 % wszystkich zdarzeń w IV kw.); |
|
- 6 zdarzeń (20,7 %); |
|
- 15 zdarzeń (51,8 %); |
- oleje napędowe | - 7 zdarzeń |
- benzyna | - 1 zdarzenie |
|
- 1 zdarzenie (3,4 %); |
|
- 2 zdarzenia (6,9 %); |
|
- 4 zdarzenia (13,8 %). |
Na rysunku 9 przedstawiono
strukturę zdarzeń z udziałem różnych klas substancji niebezpiecznych.
Z powyższego rysunku wynika, że:
• wystąpiła też znaczna ilość zdarzeń z udziałem materiałów niebezpiecznych klasy 2 i 8;
•
w
pozostałych klasach materiałów niebezpiecznych zdarzenia występowały rzadko
(klasy 1 i 6) lub nie występowały wcale (klasy 4, 5, 7 i 9).
|
- 1 zdarzenie (0,5 % zdarzeń w skali 1998 r.); |
|
- 27 zdarzeń (14,2 % zdarzeń w skali 1998 r.); |
w tym z udziałem: | |
- amoniaku | - 12 zdarzeń; |
- mieszaniny propan + butan | - 4 zdarzenia; |
- chloru | - 1 zdarzenie; |
|
- 108 zdarzeń (56,6 % zdarzeń w skali 1998 r.); |
w tym z udziałem: | |
- oleju napędowego | - 52 zdarzenia; |
- benzyn | - 12 zdarzeń; |
|
- 5 zdarzeń (2,6 % zdarzeń w skali 1998 r.); |
|
- 13 zdarzeń (6,8 % zdarzeń w skali 1998 r.); |
|
- 1 zdarzenie (0,5 % zdarzeń w skali 1998 r.); |
|
- 36 zdarzeń (18,8 % zdarzeń w skali 1998 r.). |
Na rys. 10 przedstawiono strukturę zdarzeń w 1998 r., z uwzględnieniem klasyfikacji materiałów niebezpiecznych.
Przy wystąpieniu nadzwyczajnych zagrożeń środowiska następują zanieczyszczenia różnych elementów środowiska. W IV kwartale 1998 r. zanieczyszczone było:
|
- w 7 przypadkach; |
|
- w 12 przypadkach; |
|
- w 11 przypadkach. |
W powyższym zestawieniu suma przypadków, w których doszło do uwolnienia substancji niebezpiecznych i zanieczyszczenia poszczególnych elementów środowiska, jest wyższa niż ilość zarejestrowanych zdarzeń. Wynika to z faktu, że w niektórych zdarzeniach doszło do zanieczyszczenia więcej niż jednego elementu środowiska.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, że w niektórych zdarzeniach nie doszło do zanieczyszczenia środowiska. Wśród 29 zdarzeń, zarejestrowanych w IV kwartale 1998 r. w 4 (13,8 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r.) brak było skutków w środowisku. Zostały one jednak uwzględnione w rejestrze, gdyż w czasie prowadzenia akcji ratowniczej istniało poważne ryzyko uwolnienia substancji niebezpiecznej do środowiska.
W skali 1998 r. zanieczyszczeniu uległy:
|
- w 43 przypadkach; |
|
- w 83 przypadkach; |
|
- w 73 przypadkach. |
Wśród zdarzeń, które miały miejsce w IV kw. 1998 r., jako potencjalnie najgroźniejsze wymienić należy:
Pożar w dniu 2 listopada 1998 r. cysterny kolejowej z epichlorohydryną gliceryny na stacji kolejowej PKP w Twardej Górze (gm. Nowe n. Wisłą, woj. bydgoskie) - poz. 177 rejestru.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy przeprowadził rozpoznanie zdarzenia, z którego wynikało, że:
Wyciek i zanieczyszczenie gruntu i wód gruntowych w dniu 31 stycznia 1996 r. paliwem z rurociągu tłocznego na terenie Zakładu Produktów Naftowych Nr 9 w Międzychodzie (woj. zielonogórskie) należącego do Centrali Produktów Naftowych SA, Oddział w Nowej Soli (poz. 14 rejestru za 1996 r.). Trwa usuwanie skutków zdarzenia pod nadzorem WIOŚ w Gorzowie Wielkopolskim. Aktualnie usuwa się z gruntu ok. 6 dm3 ropopochodnych na dobę. Nie nastąpiło zakończenie rekultywacji do dnia 31 grudnia 1998 r., gdyż stwierdzono występowanie w dalszym ciągu wolnego paliwa w gruncie. Przewiduje się, że nastąpi to do końca II kwartału 1999 r. | |
Wyciek benzyny etylizowanej E94 spowodował zanieczyszczenie gruntu i wód gruntowych w dniu 15 marca 1997 r. w miejscowości Kalisz Pomorski (woj. koszalińskie) (poz. 48 rejestru za 1997 r.). Wyciek spowodowany był wypadkiem autocysterny. Wg oceny WIOŚ w Koszalinie brak jest postępu w działaniach sprawcy, mających na celu usunięcie skutków zdarzenia. Podstawą do takiego stwierdzenia była kontrola miejsca zdarzenia, powiązana z poborem prób do głębokości 5 m. Do tej głębokości stwierdzono zanieczyszczenie gruntu ropopochodnymi. Wojewoda Koszaliński wydał decyzję nakazującą sprawcy zanieczyszczenia podjęcie działań, mających na celu usunięcia skutków zdarzenia. Wobec braku działań sprawcy Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Koszalinie wystąpił pismem znak WI-VI-401/17/98 z dnia 29 czerwca 1998 r. do Wojewody Koszalińskiego o wszczęcie skutecznego postępowania administracyjnego w stosunku do sprawcy zdarzenia, przymuszającego go do podjęcia działań mających na celu doprowadzenie środowiska do stanu właściwego. | |
Zanieczyszczenie ropopochodnymi gruntu w dniu 10 lipca 1997 r. w miejscowości Głodowo (woj. włocławskie) na skutek wypadku drogowego autocysterny przewożącej benzynę bezołowiową (poz. 128 rejestru za 1997 r.). Rekultywacja została zakończona w IV kwartale 1998 r. | |
Zanieczyszczenie gruntu olejem napędowym w dniu 3 grudnia 1997 r. w miejscowości Małaszewicze (woj. bialskopodlaskie) spowodowane wyciekiem paliwa z cysterny kolejowej (poz. 215 rejestru za 1997 r.). W I kwartale 1999 r. zostaną przeprowadzone badania wód gruntowych i gruntu. Przewiduje się zakończenie rekultywacji do końca 1999 r. | |
Zanieczyszczenie gruntu ksylenem w dniu 23 grudnia 1997 r. w miejscowości Bliżyn (woj. Kieleckie), spowodowane wyciekiem tej substancji na terenie Kieleckich Zakładów Farb i Lakierów (poz. 232 rejestru za 1997 r.). Pod nadzorem WIOŚ w Kielcach trwa usuwanie wolnego ksylenu z gruntu. Badania wykazują zmniejszanie się zanieczyszczeń. W IV kwartale 1998 r. zebrano z powierzchni wód gruntowych ok. 420 dm3 ksylenu. | |
|
Zanieczyszczenie gruntu ropopochodnymi w dniu 28 marca 1998 r. w Szczecinie, spowodowane uderzeniem cysterny kolejowej z benzyną etylizowaną E94 w skład pociągu (poz. 50 rejestru za 1998 r.). Do końca IV kwartału 1998 r. wydobyto z gruntu ok. 39,5 Mg mieszaniny wodno-benzynowej. Działania są prowadzone pod nadzorem WIOŚ w Szczecinie. Przewiduje się, że zakończenie rekultywacji nastąpi do końca 1999 r. |
Zanieczyszczenie w dniu 16 kwietnia 1998 r. gruntu ropą naftową w obrębie torów kolejowych na odcinku od miejscowości Dęba Opoczyńska (woj. piotrkowskie) do miejscowości Radzice (woj. radomskie), spowodowane urwaniem zaworu spustowego w czasie próby kradzieży (poz. 63 rejestru za 1998 r.). W Elektrociepłowni “RADOM” w Radomiu została przeprowadzona utylizacja 200 Mg zanieczyszczonej ziemi. Pozostałe 24 Mg zanieczyszczonej ziemi zostało złożone na zabezpieczonej folią platformie kolejowej. Trwa poszukiwanie jej odbiorcy w celu utylizacji. | |
Wyciek w dniu 20 kwietnia 1998 r. amoniaku na terenie Zakładów Mięsnych “BYD-MEAT” w Bydgoszczy (poz. 67 rejestru za 1998 r.). Zarządzenia pokontrolne zrealizowano w ciągu IV kwartału 1998 r. | |
Zanieczyszczenie w dniu 17 czerwca 1998 r. powietrza i gruntu ropą naftową w miejscowości Amelin (woj. lubelskie) na skutek erupcji ropy i gazu w kopalni ropy naftowej (poz. 93 rejestru za 1998 r.). W ramach nadzoru nad usuwaniem skutków zdarzenia, w dniu 30 września 1998 r. WIOŚ z Lublina pobrał próby zanieczyszczonego gruntu. Badania wykazały znaczną zawartość ropopochodnych w gruncie i rekultywacja będzie kontynuowana. | |
Wyciek w dniu 23 sierpnia 1998 r. ok. 30 Mg oleju opałowego EKOTERM z Zakładu Wełny Mineralnej “ROCKWOOL” w Cigacicach (woj. zielonogórskie), którego przyczyną były błędy eksploatacyjne (poz. 141 rejestru za 1998 r.). Zebrany grunt oraz zanieczyszczone olejem opałowym maty, zgromadzone w sposób, który nie zagraża środowisku, wykorzystywane są w procesie produkcji wełny mineralnej. Przewidywane jest ich zużycie w terminie do końca II kwartału 1999 r. | |
Wyciek oleju opałowego do gruntu w wyniku wypadku autocysterny w dniu 28 września 1998 r. w miejscowości Zawadka Brzostecka (gm. Brzostek, woj. tarnowskie) - poz. 158 rejestru za 1998r.). Wojewoda Tarnowski, na wniosek WIOŚ w Tarnowie, wydał decyzję zobowiązującą Wójta Gminy Brzostek do przedłożenia opinii określającej stopień zanieczyszczenia środowiska w miejscu zdarzenia w terminie do dnia 31 stycznia 1999 r. |
W IV kw. 1998 r. działania wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska były prowadzone w ścisłej współpracy z odpowiednimi terenowo komendami wojewódzkimi i rejonowymi Państwowej Straży Pożarnej. W wielu przypadkach współpraca obejmowała inne organy administracji państwowej ogólnej i specjalnej, organy ścigania oraz organy administracji samorządowej. Sprzyjało to:
Rejestr zdarzeń o charakterze nadzwyczajnych zagrożeń srodowiska